ارزیابی صفات زراعی موتانت های القایی حاصل از پرتودهی اشعه گاما در ارقام pf و rgs۰۰۳ کلزا (l. brassica napus)

به­منظور بررسی اثرات موتاسیون القایی حاصل از پرتودهی سه دز اشعه گاما 500، 700 و 900 گری در نسل m2 دو رقم کلزا pf و rgs003 ، همراه با تیمارهای شاهد در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار مورد مطالعه قرار گرفت. لاین­های انتخابی نسل سوم موتاسیون ( m3 ) از نظر صفاتی مانند ارتفاع، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، میانگین طول غلاف و وزن هزار دانه ارزیابی شدند. نتایج تجزیه واریانس داده­های حاصل از آزمایش نشان داد که اثر هر سه دز اشعه بر اکثر صفات مورد مطالعه در هر دو رقم معنی­دار بود و تعداد غلاف در بوته در هر یک از ارقام pf و rgs003 به ترتیب در دزهای 500 و 900 گری اشعه بیشترین ضریب تنوع را داشت که این موضوع بیان­کننده تأثیرپذیری بیشتر این صفت نسبت به پرتودهی اشعه گاما است. دزهای اشعه گاما مورد استفاده در اکثر صفات مورد مطالعه بیشترین ضریب تنوع را در رقم pf ایجاد کردند که نشان­دهنده عکس­العمل بیشتر این رقم نسبت به تیمار موتاژنی بوده است. مقایسه میانگین لاین­های آزمایشی با شاهد نشان داد که چهار لاین در رقم pf و یک لاین در رقم rgs003 نسبت به شاهد از نظر تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف و وزن هزار دانه برتری داشته و به­عنوان لاین­های برتر در نظر گرفته شدند. نتایج این بررسی نشان می­دهد پرتودهی اشعه گاما قادر است تنوع مطلوبی در صفات مورد بررسی در برخی لاین­ها ایجاد کند که می­توانند به­عنوان منابع مناسب ژرم پلاسم در تولید و بهبود واریته­های برتر در برنامه­های اصلاحی مورد استفاده قرار گیرند.